MỤC TIÊU
Sau khi giải quyết xong tài liệu này, người học sẽ phải có khả năng:1. Xác định được chỉ định và chống chỉ định của CRRT và so sánh CRRT với liệu pháp thẩm tách ngắt quãng (IHD).
2. Thảo luận về tầm quan trọng của cách tiếp cận đội ngũ đa chuyên khoa trong xử trí bệnh nhân dùng CRRT.
3. Định nghĩa khuếch tán, đối lưu và siêu lọc, đồng thời mô tả vai trò của chúng trong lọc máu.
4. Mô tả chức năng của màng bán thấm trong lọc máu.
5. Mô tả đường vào mạch máu và vòng tuần hoàn ngoài cơ thể dùng cho CRRT.
6. Thảo luận về sử dụng dịch thay thế và dịch thẩm tách trong CRRT.
7. So sánh và đối chiếu bốn phương thức điều trị hiện có khi dùng CRRT.
8. Mô tả xử trí thuốc và điều dưỡng khi bắt đầu và duy trì CRRT.
9. Thảo luận các lựa chọn chống đông trong quá trình điều trị CRRT.
10. Thảo luận các biến chứng có thể xảy ra đối với CRRT.
11. Thảo luận các thành phần thiết yếu trong chăm sóc điều dưỡng bệnh nhân dùng CRRT.
ĐÁNH GIÁ
Cuối tài liệu này có phần đánh giá dành cho người học. Người học làm đúng 84% các câu hỏi thì coi như đạt yêu cầu.GIỚI THIỆU
Thẩm tách máu ngắt quãng truyền thống thường gây mất ổn định huyết động ở bệnh nhân nặng. Liệu pháp thay thế thận liên tục (CRRT) được phát triển từ những năm 1980 nhằm cố gắng đưa ra hỗ trợ thận nhân tạo cho những bệnh nhân không thể chịu được thẩm tách máu truyền thống. Những hình thức CRRT sớm nhất sử dụng đường vào động mạch và tĩnh mạch và dựa vào áp lực động mạch trung bình của bệnh nhân để đẩy máu qua quả lọc. Kỹ thuật này hiếm khi thánh công đối với bệnh nhân sốc, những người này lại cần liệu pháp liên tục này nhất. Để khắc phục tồn tại đó, các kỹ thuật CRRT tĩnh mạch-tĩnh mạch hiện nay đã ra đời. Bây giờ phần lớn CRRT sử dụng đường vào tĩnh mạch-tĩnh mạch với bơm máu ở bên ngoài để duy trì đủ lưu lượng qua quả lọc.Khi các kỹ thuật CRRT đã trở nên hữu hiệu hơn, nó được sử dụng ngày càng nhiều. Ở Úc 90% bệnh nhân suy thận cấp trong một ICU [intensive care unit - đơn vị chăm sóc tăng cường] được dùng CRRT, ở châu Âu khoảng 50%, còn con số ở Mỹ tiếp tục tăng hơn nữa. Khi tần suất dùng CRRT tăng lên, y tá hồi sức sẽ tự thấy mình phải xử trí các điều trị vốn trước đây được y tá khoa thận nhân tạo xử trí. Trong tài liệu này các thuật ngữ quan trọng sẽ được định nghĩa trong bảng từ ở cuối tài liệu. Nó cũng xem xét các ưu tiên chăm sóc thuốc và điều dưỡng chuyên biệt cho những bệnh nhân này. Trong suốt tài liệu này, bạn sẽ gặp các từ in nghiêng. Những từ này được định nghĩa trong bảng từ ở cuối tài liệu.
Đội ngũ Đa chuyên khoa
Sự thành công của liệu pháp thay thế thận liên tục (CRRT) phụ thuộc vào sự hiện diện của đội ngũ đa chuyên khoa được đào tạo và hợp tác tốt. Đội ngũ đa chuyên khoa thường đứng đầu là một bác sĩ chuyên khoa thận hoặc một bác sĩ hồi sức và gồm có ít nhất một trong số những người sau: y tá hồi sức, y tá thận nhân tạo, dược sĩ lâm sàng, chuyên gia dinh dưỡng, phòng xét nghiệm lâm sàng và bác sĩ tư vấn. Liệu pháp thay thế thận liên tục là một biện pháp điều trị phức tạp để làm sạch máu. Vì máu trở về sẽ tiếp xúc với mọi hệ thống cơ quan nên liệu pháp thay thế thận liên tục sẽ ảnh hưởng đến mọi hệ thống cơ quan. Không có cách tiếp cận đa chuyên ngành thống nhất, nhà chuyên môn thường sẽ bó tay trước nhiều mục đích đan xen dẫn đến kết cục không được như mong muốn.So sánh liệu pháp thay thế thận ngắt quãng với liệu pháp thay thế thận liên tục
Liệu pháp thay thế thận ngắt quãng (IRRT_Intermittent renal replacement therapy) hay còn gọi là thận nhân tạo ngắt quãng (IHD_Intermittent hemodialysis), bao gồm thẩm tách máu kinh điển và siêu lọc máu. Thận nhân tạo ngắt quãng (IHD) được thực hiện mỗi 2 đến 3 ngày một lần và mỗi lần khoảng 3 đến 4 giờ. Trong mỗi lần thận nhân tạo ngắt quãng (IHD), một lượng lớn dịch, các điện giải và chất độc sẽ được lấy bỏ trong thời gian ngắn. Ở những bệnh nhân có huyết động ổn định, thận nhân tạo ngắt quãng (IHD) vẫn có thể gây tụt huyết áp một cách có ý nghĩa.Với những bệnh nhân nặng, có chỉ định điều trị bằng liệu pháp thay thế thận, rất dễ tụt huyết áp nếu có sự thay đổi quá nhanh (lấy bỏ quá nhanh) dịch và điện giải khi tiến hành thận nhân tạo ngắt quãng (IHD). Cho dù tụt huyết áp thoáng qua cũng có thể gây tổn thương thêm cho thận hoặc tụt huyết áp phức tạp sẽ làm cho sự hồi phục của suy thận cấp chậm hơn ở bệnh nhân nặng cần hồi sức.
Bệnh nhân nặng còn có thể thiếu dinh dưỡng từ nguồn năng lượng protein do tăng dị hoá. Rất nhiều nghiên cứu đã cho thấy việc duy trì cân bằng dương protein đã làm cải thiện hơn kết quả điều trị bệnh nhân nặng. Để đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng từ nguồn năng lượng protein cho những bệnh nhân này, một lượng lớn dịch và protein phải được cung cấp có thể bằng đường tiêu hoá hoặc đường tĩnh mạch. Với những bệnh nhân điều trị bằng liệu pháp thận nhân tạo ngắt quãng (IHD) lại đòi hỏi lượng dịch và protein cung cấp trong thời gian đang được thận nhân tạo để tránh nguy cơ tăng nồng các sản phẩm độc của Nitơ trong máu và thừa thể tích dịch cơ thể.
Nhiều bệnh nhân nặng cũng cần một lượng dịch lớn vì những lý do khác nhau. Thường nhu cầu cần lượng dịch này xẩy đến bất chợt, đòi hỏi liệu pháp thận nhân tạo ngắt quãng (IHD) bổ sung nằm ngoài kế hoạch.
Liệu pháp thay thế thận liên tục (CRRT) được chỉ định cho bệnh nhân nặng cần hồi sức có rối loạn chức năng thận và/hoặc thừa thể tích dịch do khả năng loại bỏ chất độc và dịch một cách từ từ và liên tục. Bằng việc loại bỏ dịch liên tục trong thời gian trên 24 giờ, liệu pháp thay thế thận liên tục đã đóng vai trò như quả thận sinh lý. Tình trạng huyết động được cải thiện và nguy cơ tụ huyết áp phức tạp giảm có ý nghĩa. Vì không có sự tích luỹ chất độc và dịch trong cơ thể nên bệnh nhân đang được điều trị bằng liệu pháp thay thế thận liên tục có thể được cung cấp một lượng dịch và protein đúng như nhu cầu dinh dưỡng tối ưu cần đạt được. Liệu pháp thay thế thận liên tục có thể được định chuẩn cho phép truyền tự do một thể tích lớn bất cư khi nào cần để đạt được mục tiêu huyết động cụ thể. Hiện nay chưa có bằng chứng khoa học cho thấy tỷ lệ tử vong được cải thiện khi sử dụng liệu pháp thay thế thận liên tục (CRRT) so với thận nhân tạo ngắt quãng (IHD). Có nhiều nhà nghiên cứu tích cực đã tập trung vào một loạt các dữ liệu kết quả dưới đây.
| CRRT | IHD | |
| Liên tục | Có | Không |
| Nhanh chóng thay đổi điện giải, pH và cân bằng dịch | Không | Có |
| Cần giảm liều các thuốc | Phụ thuộc phương thức điều trị | Có |
| Cần điều chỉnh số lần dùng thuốc | Không | Có |
| Cần hạn chế protein, kali và dịch vào | Không | Có |
| Thay đổi pH và điện giải sau điều trị | Không | Có |
Chỉ định của liệu pháp thay thế thận liên tục
Liệu pháp thay thế thận liên tục (CRRT) được chỉ định với bất cứ bệnh nhân nào có đủ tiêu chuẩn cho việc thẩm tách máu (hemodialysis) nhưng không thể tiến hành được bằng liệu pháp thay thế thận ngắt quãng (IRRT) hay thận nhân tạo ngắt quãng (IHD) vì tình trạng huyết động không ổn định.Bệnh nhân có tình trạng huyết động không ổn định sẽ chịu đựng tốt hơn khi tiến hành liệu pháp thay thế thận liên tục (CRRT) vì thể tích dịch, các chất điện giải và pH máu được điều chỉnh một cách từ từ và đều đặn qua thời gian 24 giờ hơn là qua thời gian 3 đến 4 giờ.
Liệu pháp thay thế thận liên tục (CRRT) là một mô hình gần giống hơn với quả thận sinh lý và hạn chế được sự thay đổi đột ngột thăng bằng dịch, điện giải và toan kiềm của cơ thể.
Chỉ định liệu pháp thay thế thận liên tục (CRRT) cho nhưng bệnh nhân có tình trạng huyết động không ổn định kèm với các chẩn đoán sau:
• Quá tải dịch
• Suy thận cấp
• Suy thận mạn
• Mất cân bằng điện giải đe doạ tính mạng
• Bỏng lớn có kèm suy giảm chức năng thận
• Quá liều thuốc
Chưa có sự đồng thuận rõ ràng về khi nào nên bắt đầu CRRT, cho dù phần lớn các chuyên gia có xu hướng ưa bắt đầu sớm hơn là muộn.
Chống chỉ định của liệu pháp thay thế thận liên tục
Các chống chỉ định bao gồm:• Không có chỉ định lọc máu hoặc không còn chỉ định lọc máu để kéo dài cuộc sống cho bệnh nhân.
• Bệnh nhân hoặc gia đình bệnh nhân từ chối điều trị
• Không thể thiết lập được đường vào mạch máu (không đặt được ống thông tĩnh mạch)
Dưới đây là toàn bộ tài liệu "Nguyên Lý cơ bản của CRRT:
Tải về: Nguyen Ly CRRT.pdf
ThS. BS. Lương Quốc Chính
ThS. BS. Nguyễn Quốc Thái
ThS. BS. Nguyễn Quốc Thái
Chúng tôi trên Facebook
.png){kind=small}
Tin nhắn